zondag 29 mei 2022

Bullshit Jobs: over zinloos werk, waarom het toeneemt en hoe we het kunnen bestrijden - David Graeber (2018)

 

(ENG & FR: Bullshit Jobs / ES: Trabajos de mierda ) 

Weer zo’n heerlijk boek die eens flink aan je vastgeroeste gedachten rammelt. Dit soort non-fictie is absoluut een nuttige tijdsinvestering. 

Dankzij de technologie hebben we voor onze productiebehoefte met een vijftienurige werkweek genoeg, en toch maken we allemaal nog steeds volle dagen. Daarom stelt David Graeber in dit spraakmakende boek Bullshit jobs dat een flink deel van ons werk zinloos is. Over de hele wereld blijken veel mensen het fenomeen te kennen. De definitie is niet onbelangrijk: een bullshit job is een baan waarvan de persoon zélf vindt dat het (deels) een onzinbaan is. De auteur doet je met een hele andere blik kijken naar onze samenleving en de rol van werk daarin. 

Graeber beschrijft in dit boek het hoe en waarom van deze banen, die voortkomen uit het westerse kapitalisme maar er eigenlijk haaks op staan (ze lijken meer op de werkverschaffing in het voormalige Oostblok). Onzinbanen komen ook voort uit onze calvinistische overtuiging dat werkloos zijn slecht is.

Graeber wacht ook niet tot op het einde om zijn conclusie te formuleren, namelijk dat (minstens) de helft van de banen onzinbanen zijn waar de wereld best zonder kan. Zijn scherpe betoog doet je met een andere blik kijken naar de rol van werk in onze samenleving. Het is doorspekt met hilarische en tegelijk tragische voorbeelden waarbij ik soms wel eens de rode draad ben kwijtgeraakt, maar ik de hele tijd wel af en toe stilletjes zat te grinniken. Heel herkenbare situaties. Hij beschrijft het fenomeen niet alleen, hij legt dus ook uit hoe we in deze situatie terecht zijn gekomen én waarom we er collectief niks aan doen. 

De auteur overleed nogal onverwacht, in september 2020, aan pancreatitis. Hij werd 59. Maar hopelijk bereikt hij met zijn werk nog vele jaren een groot publiek, want zijn observaties zijn gedubbelcheckt en tegelijk treurig en hilarisch. En relativerend, dat natuurlijk ook. Lezen! 

De Nederlandse versie komt met een voorwoord van Rutger Bregman, ook dat nog :-)